رسوب زدایی دیگ بخار صنعتی با بویلر به دلیل بالا بودن درجه سختی آب و تشکیل لایه های رسوبی توسط املاح و یون های معلق در صنعت اهمیت زیادی دارد. این لایه ها نه تنها منجر به انسداد لوله و تاسیسات میشوند، بلکه در کاهش طول عمر آنها نیز اثرگذار بوده و حتی خسارت های مالی و جانی را می توانند به همراه داشته باشند. در این بخش از مطالب آموزش تصفیه آب به کاربردی ترین روش ها برای رسوب گیری از بویلر و دیگ های بخار اشاره خواهیم داشت.
اقدامات لازم قبل از رسوب زدایی دیگ بخار صنعتی
وجود یون و املاح متعدد در آب منجر به بوجود آمدن مشکلی به نام سختی آب میشود که با برخی از محصولات تصفیه آب بهبود پیدا می کند. ترکیبات کربناتی و بی کربناتی و فلزات مختلف در آب در بروز این چالش نقش مهمی دارند. افزایش دمای آب باعث میشود مقدار زیادی از این املاح در دیواره های دیگ های بخار و سایر مبدل های حرارتی تشکیل رسوب دهند. یکی از مهم ترین اقداماتی که لازم است قبل از رسوب زدایی از دیگ بخار صنعتی انجام شود، استفاده از سختی گیر رزینی و غیره می باشد.
عبور آب از روی این بستر رزینی این تجهیزات باعث میشود تبادل یون صورت گرفته و سدیم با کلسیم و منیزیم موجود در آب جایگزین خواهد شد. استفاده از این تجهیزات تا حد زیادی از تشکیل رسوب جلوگیری می کند، البته مقدار آن را به صفر نمی رساند و به همین دلیل به صورت دوره ای لازم است رسوب گیری انجام شود.
پس از سختی گیری آب، با کمک دستگاه های دی اریتور گازهای خورنده موجود در آب خنثی میشوند. انجام این اقدامات تا حد زیادی به افزایش طول عمر بویلر و ممانعت از تشکیل رسوب روی بدنه آنها منجر میشود.
مزایای رسوب زدایی دیگ بخار صنعتی
استفاده از مواد شیمیایی و تجهیزات مختلف برای کاهش رسوب تشکیل شده در بدنه و جداره لوله و تاسیسات دیگ های بخار چند مزیت مهم را به همراه دارد که عبارتند از:
- به دلیل حذف لایه های رسوب، با حرارت دهی گرما راحت تر به آب منتقل شده و هزینه های مصرف انرژی کاهش پیدا خواهد کرد.
- لایه های رسوب تشکیل شده روی دیواره دیگ های بخار می توانند به مرور منجر به ایجاد ترک و شکستگی و سوراخ شوند. با رسوب گیری دروه ای از خسارت های مادی هنگفت می توان جلوگیری نمود.
- از انسداد و مسدود شدن مسیر عبور آب در بویلرها با رسوب گیری جلوگیری میشود.
بهترین روش رسوب زدایی بویلر
با توجه به نوع و مقدار رسوب ایجاد شده بر روی جداره دیگ های بخار می توان از روش های مختلفی برای رسوب زدایی استفاده نمود. از رایج ترین این روش ها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
رسوب زدایی دیگ بخار با دیسکلر
یکی از کاربردی ترین روش ها برای کاهش رسوب در بویلرها می توان به استفاده از دیسکلر اشاره نمود که مواد رسوب زدا به شمار می روند. این مواد شیمیایی قدرت بسیار بالایی در حل کردن رسوب ها داشته و کارایی دستگاه را تا حد زیادی افزایش می دهند. اسید دیسکلر مورد استفاده برای دیگ های بخار دارای پایه اسیدهای معدنی (inhibited acid) و مواد حفاظت کننده (inhibitor) می باشد و بدون نیاز به انرژی حرارتی رسوب گیری را انجام می دهند. با توجه به نوع رسوب و ضخامت لایه های آنها ممکن است از مواد خیس کننده نیز در کنار اسید دیسکلر برای رفع رسوب ها استفاده شود. علاوه براین، برای کاهش رسوب های سولفاتی و سیلسی در کنار اسید از آمونیوم بای فلوراید (NH4HF2) نیز استفاده میشود. روند رسوب زدایی دیگ بخار صنعتی در این روش به صورت زیر می باشد:
- مواد اسیدی با پمپ های سیرکولار از قسمت بالا وارد دیگ بخار میشود.
- پس از گذشت زمان، مواد اسیدی و رسوب های جدا شده از سطح به سمت شیر تخلیه هدایت شده و از دیگ خارج میشوند.
- این روند تا زمانی ادامه دارد که غلظت اسید ورودی ثابت شود.
- پس از اتمام کار، تمام سطح دیگ با آب شستشو داده میشود.
رسوب زدایی دیگ بخار با مواد DM
یکی از روش های رایج برای رسوب زدایی دیگ بخار استفاده از مواد DM می باشد که از تشکیل رسوبات آب جلوگیری می کنند. این مواد که بر پایه فسفات می باشند، وارد آب دیگ شده و یون های معلق را لخته می کنند و از این طریق مانع از رسوب گیری دیگ میشوند.
نوع دیگری از این مواد کریستال های ایجاد شده بر بدنه دیگ را حل می کنند و از این طریق بر افزایش راندمان بویلر تاثیر می گذارند. بهترین کارایی از روش رسوب زدایی با مواد DM در PH 11 بدست می آید.
اقدامات لازم پس از رسوب زدایی دیگ بخار صنعتی
پس از اجرای هر یک از مراحل رسوب گیری لازم است اقداماتی به منظور افزایش راندمان انجام شود و شرایط بری استفاده مجدد از دیگ فراهم گردد. مهم ترین این اقدامات عبارتند از:
- در شرایطی که از اسید برای رسوب گیری استفاده میشود، پس از شستشوی دیگ با آب لازم است از مخزن با محلول 5 درصد خنثی کننده پر شود. سپس دمای محلول داخل دیگ افزایش پیدا نموده و پس از رسیدن به نقطه جوش، تخلیه میشود. در نهایت مجدد با آب گرم تمام بخش های دیگ شستشو داده میشود.
- در صورت اسید شویی دیگ بخار، پس از اتمام مراحل شستشو، مقدار زیادی آب وارد دیگ میشود تا جاییکه به بدنه مخزن فشار وارد شود. سپس تست هیدوراستاتیک انجام شده و نشتی های موجود روی بدنه و سایر بخش های دیگ به طور کامل شناسایی میشوند. با توجه به اینکه رسوب و مواد اسیدی می توانند منجر به سوراخ شدن بدنه بویلر شوند، به همین خاطر این تست باید انجام شود.
